Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, yani teknokentler; üniversiteler, araştırma kurumları ve özel sektörün iş birliğiyle kurulan, Ar-Ge ve inovasyon faaliyetlerini destekleyen özel alanlardır. 2001 yılında yürürlüğe giren 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu, teknokentlerin hukuki temelini oluşturur ve bu bölgelerde faaliyet gösteren firmalara çeşitli vergi muafiyetleri tanır.
Bu teşviklerden biri olan kurumlar vergisi istisnası, teknoloji tabanlı şirketlerin kazançlarının büyük kısmını vergi ödemek yerine Ar-Ge’ye, istihdama ve büyümeye yönlendirmesine imkan verir. Kurumlar vergisinin Türkiye’de %20 oranında uygulandığı düşünüldüğünde, bu istisna ciddi bir maliyet avantajı yaratır.
Hukuki Dayanak
4691 sayılı Kanun’un 3. maddesi ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun ilgili hükümleri, teknokentlerde yürütülen Ar-Ge, yazılım ve tasarım faaliyetlerinden elde edilen kazançların 31 Aralık 2028 tarihine kadar kurumlar vergisinden muaf olduğunu belirtir.
İstisna, sadece teknokent sınırları içerisinde yürütülen ve Ar-Ge niteliği taşıyan faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanır.
İstisnanın Kapsamı
-
Ar-Ge Projeleri: Yazılım, donanım geliştirme, ürün tasarımı, veri analizi, yapay zekâ uygulamaları gibi tüm Ar-Ge faaliyetleri.
-
Yazılım Üretimi: Web tabanlı yazılımlar, mobil uygulamalar, ERP, CRM sistemleri, fintech çözümleri.
-
Tasarım Projeleri: Endüstriyel tasarım, prototip geliştirme, ürün modelleme.
Teknokent dışındaki faaliyetlerden elde edilen kazançlar bu istisnaya dahil değildir.
Kurumlar Vergisi İstisnasının Firmalara Sağladığı Avantajlar
Doğrudan Maliyet Avantajı
Kurumlar vergisi %20 oranındadır. Örneğin, yıllık 3 milyon TL kâr eden bir firma, teknokent dışında 600.000 TL vergi öderken, teknokent içinde bu tutar sıfırdır.
Yatırım Kapasitesini Artırma
Vergi ödemeyen firmalar, kazançlarını doğrudan yeni projelere, altyapı geliştirmeye veya uluslararası pazarlama faaliyetlerine ayırabilir.
Nakit Akışı Esnekliği
Vergi yükü ortadan kalktığı için firmalar nakit akışını daha esnek yönetebilir, finansal planlamada rahatlık sağlar.
Rekabet Avantajı
Vergi maliyeti olmadığı için firmalar fiyatlandırma konusunda daha esnek davranabilir, özellikle yurt dışı pazarlarda rekabet gücünü artırabilir.
Bilgeweb Örneği: Kurumlar Vergisi İstisnasının Etkin Kullanımı
Bilgeweb, yazılım geliştirme ve dijital çözümler alanında faaliyet gösteren yenilikçi bir firma olarak teknokent bünyesinde yer almakta ve kurumlar vergisi istisnasından tam kapasiteyle yararlanmaktadır.
Firma, teknokent dışında yıllık 5 milyon TL kâr elde etseydi 1 milyon TL kurumlar vergisi ödeyecekti. Ancak teknokentte faaliyet gösterdiği için bu tutarı sıfır olarak ödemekte, elde ettiği tüm kârı yeni Ar-Ge projelerine ve global pazarlama faaliyetlerine yönlendirmektedir.
Örneğin, Bilgeweb bu tasarrufu kullanarak 2024 yılında yapay zekâ destekli bir e-ticaret platformu geliştirmiş ve bu proje ile Orta Doğu pazarına açılmıştır.
Başvuru ve Uygulama Süreci
-
Teknokent Başvurusu: Firma, teknokent yönetimine Ar-Ge projesi ve iş planı ile başvurur.
-
Proje Onayı: Proje, teknokent yönetimi ve ilgili komisyonlar tarafından değerlendirilerek onaylanır.
-
Şirket Adresinin Taşınması veya Kurulması: Kurumlar vergisi istisnası için firmanın yasal adresinin teknokentte olması gerekir.
-
Vergi Dairesi Bildirimi: İstisnadan yararlanmak için vergi dairesine gerekli belgelerle başvuru yapılır.
-
Muhasebe Ayrımı: Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançlar muhasebe kayıtlarında ayrı tutulmalıdır.
-
Yıllık Raporlama: Teknokent yönetimine yıllık faaliyet raporu sunulur.
Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
İstisna yalnızca teknokent sınırlarında yürütülen ve Ar-Ge niteliği taşıyan faaliyetlere uygulanır.
-
Ar-Ge niteliğini kaybeden projeler için istisna sona erer.
-
Muhasebe kayıtlarının ayrı tutulması zorunludur.
-
Faaliyet raporlarının zamanında ve eksiksiz sunulması gerekir.
Stratejik Kullanım Önerileri
-
Elde edilen vergi avantajını doğrudan ürün geliştirme ve yenilikçi projelere yatırmak.
-
Yurt dışı fuar katılımlarını artırmak.
-
Nitelikli personel istihdamına yönelmek.
-
Ar-Ge laboratuvarlarını geliştirmek.
Gelecekte Kurumlar Vergisi İstisnasının Rolü
Türkiye’nin teknoloji ihracatını artırma hedefleri doğrultusunda, kurumlar vergisi istisnasının 2028 sonrasında da devam etmesi beklenmektedir. Özellikle yapay zekâ, siber güvenlik, biyoteknoloji gibi stratejik sektörlerde bu teşvikin süresinin uzatılması gündemdedir.
Bilgeweb’in Gelecek Planları
Bilgeweb, kurumlar vergisi istisnasından sağladığı mali avantajı kullanarak 2025 ve sonrası için üç ana hedef belirledi:
-
Yapay zekâ tabanlı ürün gamını genişletmek.
-
Avrupa ve Amerika pazarlarında satış ofisleri açmak.
-
Uluslararası yazılım fuarlarına katılımı artırmak.
Teknokent kurumlar vergisi istisnası, teknoloji odaklı firmalar için sadece bir mali avantaj değil, aynı zamanda inovasyonun ve global büyümenin finansal temelidir. Bilgeweb örneği, bu teşvikin doğru stratejiyle nasıl maksimum fayda sağlayabileceğini gösteriyor. Doğru yönetildiğinde, kurumlar vergisi istisnası yerel pazardan global pazara uzanan başarı yolculuğunun kritik bir adımıdır.
