Teknokentlerde faaliyet gösteren firmalar, çoğunlukla Ar-Ge, yazılım ve inovasyon odaklı işler yürütür. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında belirli vergi avantajlarından yararlanırlar. Ancak bu avantajlar yalnızca teknokent sınırları içinde yapılan faaliyetler için geçerlidir.
Firma zaman zaman teknokent dışında da hizmet verebilir, ürün satabilir ya da danışmanlık sağlayabilir. İşte bu gibi durumlarda, teknokent dışı fatura işlemleri devreye girer. Bu işlemler hem vergisel hem de muhasebesel olarak farklı kurallara tabidir. Yanlış uygulamalar, vergi cezaları veya teşvik kayıpları ile sonuçlanabilir.
Teknokent Dışı Faaliyet Nedir?
Teknokent dışında gerçekleşen faaliyetler, firmanın teknokent ofisi haricinde yürüttüğü ticari işlemlerdir. Bunlara örnek olarak şunlar verilebilir:
-
Danışmanlık hizmeti verilmesi
-
Bakım, destek veya eğitim hizmetleri sunulması
-
Proje geliştirme sürecinin teknokent dışında tamamlanması
-
Müşteri ofisinde yürütülen yazılım uyarlama işleri
-
Satış sonrası destek süreçlerinin teknokent dışında yapılması
Bu tür hizmet veya ürün teslimleri, teknokent teşvik ve istisna kapsamı dışında kalır. Dolayısıyla yapılan işlemler, genel vergi mevzuatına göre KDV’li ve vergilendirilebilir olarak değerlendirilir.
Fatura Kesiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Faaliyet Yeri Açıklaması
Teknokent firması bir işlem için fatura keserken, faaliyet yerini doğru tanımlamalıdır. Faturada hizmetin nerede gerçekleştiği belirtilmeli, teknokent içi mi dışı mı olduğu net bir şekilde ayrılmalıdır. Fatura açıklamasına şu tür ibareler eklenebilir:
“Bu hizmet, teknokent alanı dışında gerçekleştirilmiştir.”
Bu tür bir açıklama, vergi dairesi ya da teknokent yönetimi tarafından yapılacak kontrollerde yanlış anlaşılmaların önüne geçer.
KDV Uygulaması
Teknokent dışı faturalarda, KDV uygulanması zorunludur. Yazılım, danışmanlık, kurulum, eğitim veya destek hizmetleri, eğer teknokent alanı dışında gerçekleşmişse %20 oranında KDV ile faturalandırılır.
Bu nedenle;
-
Teknokent içi yazılım teslimi → KDV’siz
-
Teknokent dışı danışmanlık → KDV’li
-
Teknokent dışı yazılım uyarlama → KDV’li
şeklinde bir ayrım yapılmalıdır.
Beyanname Süreci
Teknokent dışı fatura işlemleri, normal KDV beyannamesi içinde “teslim ve hizmetler” bölümünde gösterilir. Bu işlemler için herhangi bir istisna kodu kullanılmaz. Muhasebe sisteminde ise ilgili fatura, genel satış hesabı (örneğin 600 Yurtiçi Satışlar) altında kaydedilir.
Bu da teknokent içi işlemler ile dışı işlemlerin muhasebede ayrı ayrı sınıflandırılması gerektiğini gösterir.
Teknokent Teşviklerini Etkiler Mi?
Evet, teknokent dışında yapılan işlemler teşvik kapsamına girmez. Bu nedenle şu teşviklerden yararlanılamaz:
-
Kurumlar vergisi muafiyeti
-
Gelir vergisi stopajı teşviki
-
SGK işveren payı desteği
-
KDV istisnası
Ancak bu, firmanın diğer teşviklerinden tamamen men edileceği anlamına gelmez. Önemli olan, hangi faaliyetlerin nerede yürütüldüğünün doğru şekilde belgelenmesi ve ayrıştırılmasıdır. Örneğin bir yazılım projesi teknokent içinde geliştirildi ama destek süreci sahada yürütüldüyse, geliştirme kısmı teşvik kapsamına girerken, destek kısmı girmez.
Sık Yapılan Hatalar
Teknokent dışı fatura işlemleriyle ilgili en yaygın hatalar şunlardır:
-
Tüm işlemleri istisna kapsamında değerlendirmek
-
Dışarıda sunulan danışmanlık hizmetine KDV uygulanmaması
-
Tek fatura altında hem teknokent içi hem dışı işlemleri birleştirmek
-
Faaliyet yeri belirtilmeden fatura düzenlemek
-
KDV beyannamesinde eksik ya da hatalı bildirim yapmak
Bu hatalar, vergi incelemelerinde olumsuz sonuçlar doğurabilir. Vergi iadesi taleplerinin reddi, geçmiş teşviklerin iptali ve cezalı tarhiyat gibi sonuçlarla karşılaşılabilir.
Muhasebe ve Belgelendirme Süreci
Muhasebe açısından teknokent dışı işlemler için ayrı bir gelir hesabı tanımlanması önerilir. Örneğin:
-
601 – Teknokent dışı yazılım satışları
-
602 – Teknokent dışı danışmanlık gelirleri
Ayrıca her işlem için ayrı proje dosyası veya hizmet raporu oluşturulmalıdır. Böylece denetim sırasında hangi faaliyetin nerede yapıldığı kolaylıkla kanıtlanabilir.
Yurt Dışı Faturalarda Durum Nedir?
Eğer teknokent firması, yurtdışına hizmet veya yazılım ihracı yapıyorsa, bu işlem KDV açısından ihracat istisnası kapsamına girer. Yani teknokent içi ya da dışı olması fark etmeksizin, yurtdışına yapılan hizmetlerde KDV hesaplanmaz.
Ancak bu istisnanın geçerli olabilmesi için:
-
Fatura yabancı müşteri adına düzenlenmeli
-
Hizmet yurt dışında faydalanılmış olmalı
-
Döviz girişi belgelenmeli
-
İhracat beyanı ve banka belgeleri hazırlanmalı
Teknokent dışı olsa bile, yurtdışı müşteriye kesilen uygun faturalarda KDV uygulanmayabilir. Bu durum, iç pazara yapılan işlemlerden farklı olarak değerlendirilir.
Mali Müşavir ve Teknokent Yönetimi ile Koordinasyon
Teknokent dışında yapılan faaliyetlerin doğru faturalandırılması ve teşviklerin etkilenmemesi için firma, hem mali müşavir hem de teknokent yönetimi ile sürekli iletişim içinde olmalıdır. Her yeni iş modeli, hizmet tipi veya müşteri segmenti için uygun faturalandırma yapısı tasarlanmalı, vergi yükümlülükleri gözden geçirilmelidir.
Ayrıca teknokent yönetimi genellikle yıllık faaliyet raporu ve gelir dağılımı analizi istemektedir. Bu raporlarda teknokent dışı gelirlerin açıkça belirtilmesi gerekir. Yanlış beyanlar, firma sicilini ve teşvikleri tehlikeye atabilir.
