Ar-Ge merkezi, bir işletmenin bünyesinde araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin sistemli ve sürekli olarak yürütüldüğü, belirli teknik ve personel kapasitesine sahip yapılanmadır. Bu merkezler, yeni ürünler geliştirmek, mevcut ürünleri iyileştirmek ve teknoloji üretmek amacıyla çalışır.
Türkiye’de Ar-Ge merkezleri, 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında teşvik edilir. Teknokentler ise bu merkezlerin faaliyetlerini daha avantajlı koşullarda sürdürmesine olanak tanır.
Teknokentte Ar-Ge Merkezi Olmanın Avantajı
Teknokent bünyesinde Ar-Ge merkezi olmak, firmalara çift yönlü avantaj sağlar:
Hem 5746 sayılı Kanun’un sunduğu Ar-Ge merkezi teşviklerinden hem de 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’nun sağladığı teknokent avantajlarından yararlanılabilir.
Bu durum, vergi muafiyetlerinden SGK teşviklerine, yatırım fırsatlarından uluslararası fonlara erişime kadar geniş bir avantaj yelpazesi sunar.
Ar-Ge Merkezi Olma Şartları
Personel Sayısı
5746 sayılı kanuna göre Ar-Ge merkezi olabilmek için en az 15 tam zamanlı Ar-Ge personeli istihdam edilmelidir. Bu sayı, bazı sektörlerde farklılık gösterebilir ancak teknokent bünyesinde bu minimum standart geçerlidir.
Fiziksel Alan
Ar-Ge merkezi, teknokent içinde belirlenmiş ofis veya laboratuvar alanında faaliyet göstermelidir. Bu alan, proje yürütmek için gerekli teknik donanıma sahip olmalıdır.
Ar-Ge Projeleri
Merkezde yürütülen projeler, bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte olmalıdır. Ürün geliştirme, prototipleme, süreç iyileştirme gibi faaliyetler bu kapsamda değerlendirilir.
Raporlama ve Denetim
Ar-Ge merkezleri, her yıl Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na faaliyet raporu sunmakla yükümlüdür. Ayrıca teknokent yönetimi tarafından da periyodik olarak denetlenir.
Başvuru Süreci
1. Ön Değerlendirme
Firmanın mevcut durumu, personel sayısı, projelerin niteliği ve fiziksel alanı değerlendirilir. Gerekirse eksiklikler tamamlanır.
2. Belgelerin Hazırlanması
-
Personel listesi ve özgeçmişleri
-
Proje özetleri ve teknik raporlar
-
Fiziksel alan krokisi
-
Şirketin faaliyet belgeleri
3. Bakanlık Başvurusu
Hazırlanan dosya Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na iletilir. Başvuruda teknokent yönetimi de destek ve yönlendirme sağlar.
4. Yerinde İnceleme
Bakanlık yetkilileri, firmanın Ar-Ge merkezi olarak faaliyet gösterebilecek kapasitede olup olmadığını yerinde inceler.
5. Onay ve Tescil
Başvurunun olumlu sonuçlanması halinde firma, resmi olarak Ar-Ge merkezi unvanı kazanır.
Sağlanan Avantajlar
Vergi Muafiyetleri
-
Gelir ve kurumlar vergisi muafiyeti: Ar-Ge faaliyetlerinden elde edilen kazançlar vergiden muaftır.
-
KDV istisnası: Yazılım ve teknoloji ürünlerinin satışında KDV alınmaz.
-
Damga vergisi muafiyeti: Ar-Ge projelerine ilişkin sözleşmelerde damga vergisi uygulanmaz.
Personel Teşvikleri
-
Ar-Ge personeli maaşlarından gelir vergisi kesilmez.
-
SGK işveren payı devlet tarafından karşılanır.
-
Yurt dışından getirilen uzman personel için de özel istisnalar mevcuttur.
Mali ve Operasyonel Destekler
-
TÜBİTAK, KOSGEB ve AB fonlarına erişim kolaylığı
-
Uluslararası pazarlara açılmak için ihracat destekleri
-
Yurt dışı fuar katılım teşvikleri
Ar-Ge Merkezi Olarak Başarılı Olmanın İpuçları
-
Proje çeşitliliğini artırarak farklı teşviklerden yararlanın.
-
Üniversitelerle iş birliği yaparak akademik bilgi ve altyapı desteği alın.
-
Personelin eğitimine yatırım yaparak Ar-Ge verimliliğini yükseltin.
-
Yurt dışı pazarlara yönelik projeler geliştirerek ihracat gelirini artırın.
-
Mevzuat değişikliklerini yakından takip edin ve teşvikleri maksimum kullanın.
Örnek Senaryo
Bir teknokent firması, Ar-Ge merkezi statüsü kazandığında hem teknokent hem de Ar-Ge merkezi teşviklerinden yararlanabilir. Örneğin, 20 Ar-Ge personeline sahip bir yazılım firması:
-
Gelir vergisi stopaj teşviki ile yılda yaklaşık 1 milyon TL tasarruf
-
SGK işveren payı desteği ile 400 bin TL tasarruf
-
Kurumlar vergisi muafiyeti ile 2 milyon TL tasarruf
sağlayabilir. Bu kaynaklar, yeni projelere yatırım olarak geri döner.
