Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde (TGB) faaliyet gösteren firmalar, çeşitli nedenlerle teknokentten çıkış yapma kararı alabilirler. Bu süreç, yalnızca bir ofis tahliyesi değil; aynı zamanda sözleşme feshi, teşviklerin sonlandırılması, raporların teslimi ve mali yükümlülüklerin tamamlanmasını içeren kapsamlı bir prosedürdür. Teknokentten çıkış süreci, firmanın geçmiş faaliyetlerinin düzgün şekilde sonlandırılması, resmî evrakların tamamlanması ve varsa teşviklerin mahsuplaştırılması gibi adımları içerir. Bu içerikte, teknokentten çıkış sürecini adım adım ve yasal çerçevede açıklıyoruz.
Teknokentten Neden Çıkış Yapılır?
Bir firmanın teknokentten çıkış yapmasının farklı gerekçeleri olabilir. Bu nedenler isteğe bağlı olabileceği gibi, yönetici şirketin veya ilgili bakanlığın kararıyla da gerçekleşebilir:
- Projenin sona ermesi veya başarısız olması
- Faaliyet süresinin dolması ve yenileme talebinin reddedilmesi
- Firma tarafından teknokent dışında başka bir lokasyona geçme kararı alınması
- Teknokent kurallarına aykırı faaliyetlerin tespit edilmesi
- Denetimler sonucunda proje uygunluğu veya personel yapısında uygunsuzluk bulunması
Her bir çıkış senaryosu, farklı belgeler ve işlemler gerektirebilir. Bu nedenle süreç, firmaya özel olarak şekillendirilir.
Çıkış Sürecinin Başlatılması
Çıkış süreci, genellikle firmanın yönetici şirkete yazılı bir çıkış talebi dilekçesi sunmasıyla başlar. Bu dilekçede çıkış gerekçesi, çıkış tarihi ve varsa proje durumu detaylı olarak belirtilmelidir. Bu dilekçeyle birlikte aşağıdaki evraklar da sunulabilir:
- Son proje ilerleme raporu
- Personel listesi ve SGK durumu
- Gelir-gider dökümleri
- Taahhüt edilen faaliyetlerin gerçekleşme durumu
Bu belgeler, yönetici şirketin ilgili birimleri tarafından değerlendirilir ve çıkış prosedürü resmen başlatılır.
Ofis Tahliyesi ve Demirbaş Kontrolü
Teknokentten çıkışta, firmanın kullandığı fiziksel alanın tahliye edilmesi gerekir. Bu aşamada:
- Ofis içi demirbaşların listesi teknokent yönetimiyle karşılaştırılır
- Varsa tahsisli mobilya, teknik cihaz ve ekipmanların durumu kontrol edilir
- Elektrik, su, internet ve benzeri altyapı hizmetleri kapatılır
- Anahtar teslimi yapılır ve tutanak tutulur
Tahliye işlemi tamamlandıktan sonra, firma fiziken teknokent sınırlarından ayrılmış kabul edilir. Ancak bu, sürecin tamamlandığı anlamına gelmez.
Vergisel Durum ve Teşviklerin Sonlandırılması
Teknokentte faaliyet gösteren firmalar, gelir ve kurumlar vergisi istisnası, SGK işveren payı desteği ve gelir vergisi stopaj teşviki gibi avantajlardan yararlanır. Çıkışla birlikte bu teşvikler de sonlandırılır. Bu aşamada:
- İlgili kamu kurumlarına (vergi dairesi, SGK) yazılı bildirim yapılır
- İstisna uygulanan dönem için faaliyet raporu hazırlanır
- Teşviklerin son günü itibarıyla beyannamelerde gerekli değişiklikler yapılır
- Yeminli Mali Müşavir (YMM) tarafından son kontrol ve raporlama gerçekleştirilir
Teşviklerin usule uygun şekilde sonlandırılması, ileride yapılabilecek denetimlerde sorun yaşanmaması açısından kritik öneme sahiptir.
YMM Raporu ve Son Faaliyet Bildirimi
Çıkış sürecinin en önemli adımlarından biri, YMM tarafından hazırlanacak olan son faaliyet raporudur. Bu rapor, firmanın teknokentte bulunduğu süre boyunca yürüttüğü faaliyetleri, teşvik kullanımlarını, personel yapısını ve vergi avantajlarını içerir. Yönetici şirket bu raporu talep eder ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na bildirir.
Son raporun içeriği genellikle şu başlıklardan oluşur:
- Ar-Ge projeleri ve çıktıları
- Yıllık ciro, gider ve gelir tabloları
- Teşviklerden yararlanılan tutarlar
- İstihdam edilen personel bilgileri
- Varsa ihlal edilen kurallar ve düzeltici faaliyetler
Bu rapor, teknokent arşivine eklenir ve firma ile ilişki resmen sona erdirilir.
SGK ve Personel Süreçleri
Teknokentte görev yapan Ar-Ge personelinin gelir vergisi ve SGK prim teşvikleri, çıkış tarihine kadar geçerlidir. Çıkıştan sonra:
- Personelin SGK bildirimi “normal statü”ye çevrilir
- Teknokent kodu ile yapılan bordrolar sonlandırılır
- Mevcut teşvik kodları sistemden çıkarılır
Personel kayıtlarının doğru şekilde güncellenmesi, hem şirketin hem de çalışanın haklarını korumak açısından önemlidir.
Vergi Denetimi ve Mali Sorumluluklar
Çıkıştan sonra firma, geçmişe dönük teşvik kullanımlarına ilişkin vergi denetimine tabi tutulabilir. Bu denetimlerde dikkat edilen hususlar şunlardır:
- Faturalarda yazan açıklamaların proje faaliyetleriyle uyumu
- Ar-Ge dışı gelirlerin doğru şekilde beyan edilip edilmediği
- Personel bordrolarının teşvik kapsamına uygunluğu
- YMM raporundaki tutarlılık ve belgelerin eksiksizliği
Eğer uygunsuz teşvik kullanımı tespit edilirse, ilgili teşviklerin faiziyle birlikte geri ödenmesi gerekebilir. Bu yüzden çıkış sürecinin ciddiyetle ele alınması gerekir.
İlgili Kurumlara Bildirim
Teknokentten çıkış sürecinde, aşağıdaki kurumlara ve taraflara resmî bildirimlerin yapılması gerekir:
- Teknokent Yönetici Şirketi: Çıkış dilekçesi ve evraklar
- Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Faaliyet durdurma bildirimi
- Vergi Dairesi: Teşvikten çıkış tarihi bildirimi
- SGK: Teşvik kodlarının kaldırılması
- YMM: Son rapor hazırlığı ve bildirimleri
Bu bildirimler zamanında ve eksiksiz yapılmalıdır. Aksi durumda geçmişteki teşvik kullanımları risk altına girebilir.
Teknokentten çıkış süreci, yalnızca bir fiziksel taşınma değil, aynı zamanda mali, hukuki ve operasyonel açıdan dikkatle yürütülmesi gereken çok adımlı bir süreçtir. Firma, tüm yükümlülüklerini zamanında ve eksiksiz yerine getirdiğinde hem gelecekteki denetimlerden etkilenmez hem de devletle olan ilişkisini sağlıklı bir şekilde sonlandırmış olur. Çıkış kararının ardından profesyonel destek almak ve tüm evrakların resmi prosedüre uygun olarak hazırlanmasını sağlamak, firmaların bu süreci güvenle tamamlamasını sağlar.
