Türkiye’de teknoparklar, teknoloji geliştirme bölgeleri olarak Ar-Ge ve yazılım odaklı şirketlerin büyümesini destekleyen özel ekosistemlerdir. 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında, bu bölgelerde faaliyet gösteren şirketler yalnızca vergi istisnalarından değil, aynı zamanda gümrük vergisi muafiyetinden de yararlanır.
Bu muafiyet özellikle makine, teçhizat ve test cihazları ithalatında kritik bir avantajdır. Çünkü Ar-Ge projeleri genellikle yüksek maliyetli ve yurtiçinde üretilemeyen özel makineler gerektirir. Gümrük vergisinin sıfırlanması, proje bütçelerinde ciddi tasarruf sağlar.
Gümrük Vergisi Muafiyetinin Hukuki Dayanağı
- 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu
- 5746 Sayılı Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun
- 4458 Sayılı Gümrük Kanunu
Bu düzenlemelere göre, teknoparkta Ar-Ge ve yenilik projeleri için ithal edilen makine, teçhizat ve yazılımlar %100 gümrük vergisi muafiyetine tabidir.
Şart, alınan makinenin doğrudan proje kapsamında ve Ar-Ge faaliyetinde kullanılmasıdır.
Hangi Makineler Muafiyet Kapsamına Girer?
Teknopark firmaları, Ar-Ge projeleri için ihtiyaç duydukları pek çok makineyi gümrük vergisinden muaf olarak ithal edebilir:
- CNC tezgahları (4-5 eksenli)
- 3D yazıcılar ve prototipleme makineleri
- Otomasyon robotları ve mekatronik sistemler
- Test ve ölçüm makineleri (titreşim test cihazı, dayanıklılık test tezgahı, elektronik ölçüm cihazları)
- Laboratuvar cihazları (biyomedikal test makineleri, malzeme analiz cihazları)
- Yazılım geliştirme için donanımlar (yüksek performanslı GPU sunucuları, data storage sistemleri)
Hangi Makineler Kapsam Dışında?
- Seri üretim amaçlı alınan makineler
- Ticari amaçla satılmak üzere ithal edilen makineler
- Ar-Ge projesiyle ilgisi olmayan makineler (örneğin konfeksiyon makineleri)
Bu tip makinelerde gümrük vergisi muafiyeti uygulanmaz.
Gümrük Vergisi Muafiyetinden Yararlanma Şartları
- Teknopark Yönetici Şirket Onayı
İthal edilecek makinenin, projeyle doğrudan ilişkili olduğuna dair onay yazısı alınır. - Proje Kapsamı Belgelendirme
- Proje kabul belgesi
- Makine kullanım amacını açıklayan teknik rapor
- Projenin teknoparkta yürütüldüğünü gösteren belgeler
- Gümrük Beyannamesi
Onay yazısı ve proje belgeleri beyannameye eklenir. - Kullanım Kısıtı
- Makine sadece proje kapsamında kullanılabilir.
- Satışı veya farklı bir amaçla kullanılması yasaktır.
- Aksi halde vergi ve ceza riski doğar.
Gümrük Vergisi Muafiyetinin Avantajları
- %100 Gümrük Vergisi Muafiyeti: Makine ithalatında ciddi maliyet avantajı sağlar.
- Proje Bütçesinde Tasarruf: Yatırım maliyetlerini düşürür, fonların daha verimli kullanılmasına imkân verir.
- Teknolojiye Erişim: Yerli pazarda bulunmayan ileri teknoloji makinelere ulaşım kolaylaşır.
- Rekabet Avantajı: Daha hızlı prototipleme, test ve üretim imkânı.
Uygulama Örneği
Bir teknopark firması, savunma sanayii için yüksek hassasiyetli bir parça üretiyor. Bu parça için 5 eksenli CNC tezgahı gerekiyor. Normal şartlarda bu makinenin gümrük vergisi %10 civarındadır.
- Muafiyet sayesinde: Firma, bu vergiyi ödemeden makineyi ülkeye sokar.
- Sonuç: 1 milyon TL değerinde bir makinede, 100 bin TL’ye varan tasarruf sağlanır.
Sık Yapılan Hatalar
- Yanlış beyan: Makineyi Ar-Ge dışı faaliyetlerde kullanmak.
- Satış: Makinenin elden çıkarılması veya kiralanması.
- Belgesiz işlem: Yönetici şirket onayı olmadan ithalat yapmak.
Bu durumlar tespit edildiğinde, muafiyet iptal edilir ve tüm vergiler geriye dönük tahsil edilir.
Bilgeweb Olarak Katkımız
Bilgeweb, teknopark şirketlerinin gümrük vergisi muafiyetinden güvenle faydalanabilmesi için uçtan uca danışmanlık sunar:
- Makine ihtiyacının proje ile uyumunun analizi
- Belgelerin hazırlanması ve yönetici şirket onayı
- Gümrük beyannamesi süreci
- Risk ve uyum danışmanlığı
- Denetim ve raporlama desteği
Bilgeweb ile çalışarak hem zamandan tasarruf edin hem de yanlış uygulamalar nedeniyle oluşabilecek maliyetlerden kaçının.
Teknopark şirketleri için makine ithalatında %100 gümrük vergisi muafiyeti, Ar-Ge projelerinin maliyetlerini ciddi ölçüde düşüren kritik bir teşviktir. Ancak bu avantajdan faydalanmak için doğru belge, onay ve süreç yönetimi şarttır.
Bilgeweb, teknopark danışmanlığı tecrübesiyle süreci baştan sona sizin adınıza yönetir ve hem maliyet avantajı hem de yasal uyum açısından güvence sağlar.
